هه ڵبه ست

شێعری کوردی

هه ڵبه ست

شێعری کوردی

ساڵیادی کۆچی دوایی

24 به فرانبار ساڵیادی کۆچی دوایی شاعێری نه مر" سواره ئیلخانی زاده" یه.به پێشکه ش کردنی پارچه شێعرێک یادی ئه و  نه مره له دڵان زیندوو ڕا ده گرین



شار


گوڵم!     


دڵم پـڕه  له ده رد و کوڵ                  


ئه ڵێم بـڕۆم له شاره که ت                    


ئه ڵێم به جامی ئاوی کانیاوی دێ یه که م                                 


عیلاجی که م کوڵی دڵی پـڕم  له ده ردی ئینتیزاره که ت              


وه ڕه ز بو گیانی من له شار و هاڕه هاڕی ئه و


له ڕۆژی چڵکن و نه خۆش و تاو ویاوی شه و                         


ئه ڵێم بـڕوم له شاره که ت                                        


له شاری چاو له به ر چرای نیئۆن شه واره که ت                                


بـڕومه دێ که مانگه شه و بزێته ناو بزه م             


چلۆن بژیم له شاره که ت                                           


که پر به دل دژی گزه م ؟!     


له شاره که ت که ره مزی ئاسن و مه ناره یه                                    


مه ڵێ ئه وین غه واره یه                                             


ئه ڵێی له ده وری ده ست و پیم                      


ئه وه ی که تیل و تان و رایه ڵه، که له پچه یه                                  


ئه وه ی که په یکه ره میسالی داوه ڵه                               


ئه وه ی که داره تیله مه زهه ری قه ناره یه                                       


له شاره که ت که مه ندی دووکه ڵه                                    


که دیته ده ر له مالی ده و ڵه مه ند             


وه تیشکی بێ گوناهی خوره تاو ئه خاته به ند                  


له هه ر شه قام و کووچه یه ک شه پۆڕی شینه                        


دێ به ره و دڵم                     


ده ستی گه رمی ئاشنا نیه که ئه یگووشم    


ده ستی چێوی یه .                                             


له شاره که ت زه لیله شێر                         


باوی ڕێوی یه                                  


به هه ر نیگایه ک و په تایه که                               


ئه ڵێم بڕۆم له شاره که ت                           


گوڵم هه ریمی زۆنگ و زه ل                        


چلۆن ئه بیته جاره گوڵ                            


له شاری تۆ،له بانی عه ره شه قۆنه ره ی دراو                                       


شا ره که ت ئاسکه جوانه که م                       


ته سکه بو ئه وین و بو خه فه ت هه راو                


کێ له شاری تو  له شاری قاتڵی هه ژار                      


گوێ ئه داته ئایه تی په ڕاوی دڵ؟                


منێ که گۆچی تاوی گه رمی به رده واره که ی عه شیره تم            


به داره ته رمی کووچه ته نگه کانی شاره که ت                            


رانه هاتووه له شم                     


بناری ر به هاری دێ                     


ره نگی سوور و شین ئه دا          


له شێعر و عاتیفه ی گه شم  


ئه ڵێم بـڕۆم له شاره که ت گوڵم                                


 

 "سواره ئیلخانی زاده "

به کدامین گناه!!!

هاوار هاوار هاوار هاوار


بو مه گه ر من قه ومی عادو سه موودم
بو مه گه ر من بوت په ره ست یان جه هوودم
سه دان ساله به جورمی کوردایه تی
ئه م ده ن له دار. ده ر دینن تارو پوودم
ده لین تو خوایی و بینایی موتله ق
ئه ی  بینایی موتله ق


بو جواب ناده ی دوعای ناوی سوجدم



یه ڵدا

هه واڵانی به ڕێز به  به بۆنه ی هاتنی شه‌وی یه‌ڵدا شێعرێکتان له مامۆستا نالی له‌م بابه‌ته‌وه  پیشکه‌ش د‌ه‌که‌م،هیوادارام به دڵتان بێت.




شه‌وی یه‌لدایه‌ یا ده‌یجووره‌ ئه‌مشه‌و

که‌ دیده‌م دوور له‌ تۆ بێ‌نووره‌ ئه‌مشه‌و؟!



دڵم وه‌ک حاکمی مه‌عزووله‌ قوربان!

خه‌ڵاتی وه‌سڵی تۆی مه‌نزووره‌ ئه‌مشه‌و



دڵیش مایل به‌ دیده‌ی تۆیه‌، بۆیه‌

له‌ من وه‌حشی و ڕه‌میده‌ و دووره‌ ئه‌مشه‌و



که‌ تۆی شای که‌چ‌کولاهی دیده‌ مه‌ستان،

چ باکم قه‌یسه‌ر و فه‌خفووره‌ ئه‌مشه‌و؟!


 


له‌ خه‌و هه‌ڵساوه‌ یا ئاڵۆزه‌ چاوت؟

هه‌میشه‌ وایه‌ یا مه‌خمووره‌ ئه‌مشه‌و؟



سوروشکم نه‌قشی چاوی تۆ ده‌کێشێ

که‌ جێم سه‌رداره‌که‌ی (مه‌نسوور)ه‌ ئه‌مشه‌و


موسوڵمانان ده‌پرسن حاڵی «نالی»

له‌ کونجی بێ‌که‌سی مه‌هجووره‌ ئه‌مشه‌و

تاسە

تاسە     



   




من لە کانی سەرەڕێی گوندەوە چاوەڕوانم

لابدەیت و شەکەتیت دەرچێ هەڵۆی شاخانم


چاوی من فێرێ ئەتۆ دیتن و تۆ ویستن بوون

ساڵی جارێک وەرەوە دەردو بەڵات لە گیانم


کاکەشانێکە لە چاوی گەشی ئەم مانگەشەوە

دزەڕێی لاقەد و داوێنی چیا و کوێستانم


ڕێ، چپەی لێو و خشەی پێتی بە ڕووبارا نارد

گوێ، بە هەستی وشەیەک ، بێی و بڵێی میوانم


ویشکە لێوی قەڵەشیوی زەوی بێ نازی دڵم

چاوەڕێی ماچی تەڕ و بۆنی گڵ و بارانم


وەک نیگای شەرمنی پەنجێرەیەکی چاوەڕوان

تینوو بە ژوانی کچ و بۆنی گوڵ و ڕیحانم


شار بە بۆی دووکەڵی سیگارو گڕاس خنکاوە

من لە ناو ئەم خەفەت و دەردەوە لێت دەڕوانم


دێ،لە تووش بوون بە پەتا لێرەوە شەو بێدارە

بۆیە هێمایە چرای نیوەشەوەی کۆڵانم


بێ مرادە کەژوکۆ و سەوزی سرووشت بێ باڵات

وەرە ساڕێژکەرەوەی زامی دڵی پڕژانم


دڵەکەم باخێ بە پانتایی هەموو دنیایە

باخەوانم ! وەرەوە، تۆ کە ونی وێرانم


تۆ کەسێکی کە بە قەد خاک و وڵات ئاشقتم

چاوەڕێی پێڕەوی تاریکە شەوی جێژوانم


لێرە باڵدار چلەبڕ بوون و هەوا گۆڕاوە

بورجی ئەشقە وەگەڕێ ، ئاشقەکەی جارانم


تۆ هەواڵت وەکوو ڕووبار و بەهار بێ خەوشـە

دێ بە سەربەستی شنەی ، بۆ من و بۆ یارانم


ڕێگە نەرمانە، چڕیش بێ بە مژۆڵ دەیماڵم

پێ لەچاوم نێ منیش بستێ لە کوردستانم


کۆلکەزێڕینە لە شوێن پێی سەفەرت جێماوە

بۆم لە گوڵ داوی هەتا دێیەوە شۆڕش وانم.


                                    ئاماده کردن:هاوار                                     

سروه ی به یانی(سواره ئیلخانی زاده)

سروه ی به یانی

تو وه کوو

سروه ی به یانانی به هاری

تو له له شما

گیانی سوکی نادیاری

بو شه وی خوشی و نه خوشیم یادگاری

ره مزی ئینتزاری

تو جریوه ی دارسانی جی ژوانی

بو هه سیره ی به رزی ئاواتم

زریوه ی

چه نده جوانی

گیانه که م !

جاران که ئه تکوت

پیکه نینت زایه له ی

سه و زی شه تاوه

چاوی شینت گومی مه ندی

پر له ماسی زه ردو سووری به ر هه تاوه

ئیسته بو وا شوره بی

برژانگی نرمت ده وری داوه

بوچی گه رمایی روانینت نه ماوه ؟

شێعریک له مامۆستا هێدی

ناسره‌ون هه‌ست و خه‌یاڵ، ئه‌ی خۆزگه‌ من دێوانه‌ بام!
خۆزگه‌ ده‌ست و پێم له‌ ناو زنجیری بایه‌ و، وا نه‌بام!

زولفی سه‌ر شانت، عه‌زیزم! کاتێ هاتی شانه‌ که‌ی
من گوتم: ”سه‌د خۆزگه‌ ده‌نکی شانه‌ بام و، شا  نه‌بام“!

که‌س وه‌ک ئاوێنه‌ به‌ وردی ناژمێرێ خاڵی ڕووت
بۆیه‌ ئاواتم بوو ئه‌و ئاوێنه‌ به‌سته‌زمانه‌ بام.

شه‌و چه‌قوچۆی جووتێ به‌ی وام ده‌گرێ، ڕۆژێ ڕه‌نگه‌ من
وا نه‌له‌رزیبام له‌ سه‌ر سینگی ئه‌گه‌ر له‌رزانه‌ بام.

نابێ ڕزگارم له‌ دانه‌ی خاڵ و داوی که‌زیه‌که‌ی
من که‌ ده‌مویست قه‌ت له‌ گیری داوودانه‌دا نه‌بام.

زه‌رده‌خه‌نده‌ی لێوه‌کانت هه‌ر هه‌ناسێکی ده‌وێ
ئه‌و ته‌له‌سمه‌م پێ نه‌ده‌شکا من که‌ وه‌ک شه‌وبا نه‌بام.

تا په‌ره‌نگ و پیاڵه‌ وا لاجانگ و لێوت ماچ ده‌که‌ن
من ده‌ڵێم: ”قه‌یدی چ بوو خوایه‌ یه‌کێ له‌و دوانه‌ بام!“

کێ هه‌بوو وه‌ک شه‌م بسووتێ بۆ منی شه‌یدا، ئه‌گه‌ر
خۆم له‌ ده‌وری وی وه‌کوو په‌روانه‌ بێ‌په‌روا نه‌بام؟

شه‌و بوو، ئه‌و بوو، مه‌ی بوو، بسکی باوه‌شێنی ڕووی ده‌کرد
هه‌ر منی بێچاره‌ له‌و ناوه‌ ده‌بوو بێگانه‌ بام.

خۆزگه‌ بۆ ئه‌و پێنج و دوو ڕۆژه‌ی ژیانی خۆم، منیش
هه‌ر وه‌کوو ”هێدی“ مه‌لی تۆفانی بێ هێلانه‌ بام!

ماڵ و سه‌ر ویستم به‌ جارێ وا فیدای تۆ که‌م، وه‌ته‌ن!
ئه‌وڕۆ چیرۆک بێ له‌ ناو گه‌لدا، سبه‌ی ئه‌فسانه‌ بام

یاره‌ ژیکه‌ڵانه‌که‌م !ماموستا هه ‌ڵو

به یادی یاری کوچ کردوو

 
یاره‌ ژیکه‌ڵانه‌که‌م !
گوڵم !
به‌ هه‌ر نیگایێ، مه‌وجی چاوه‌ مه‌سته کانت،
ده‌چێته‌ ناو دڵم !
هه‌ر به‌ گوێی دڵم !
گوێ ده‌گرمه‌ گرفه‌ گرفی شیعره‌ ئاگرینه‌که‌ت.
شیعره‌ ڕێک و پێکه‌که‌ی
به‌ تاو و تینه‌که‌ت !
هه‌ر به‌ چاوی دڵ ده‌ڕوانمه‌ دیمه‌نی ئه‌وینه‌که‌ت !
تۆ ! ئه‌وینمی ...
ڕێک و پێک ترینه‌ شیعری ئێسته‌ هه‌ڵنه‌به‌ستراوی ژینمی !
تۆ ! هه‌ڵۆی خه‌یاڵی هه‌ڵفڕینمی !
هه‌ر ده‌که‌ومه‌ سه‌ر هه‌وا، به‌ هه‌ڵفڕینه‌که‌ت !
به‌ جازیبه‌ی ڕه‌وه‌ندی تێپه‌ڕینه‌که‌ت !
به‌ شیعری باڵی چه‌نده‌ ڕه‌نگی تاوسی خه‌یاڵ
بو‌ خوێندنه‌وه‌ی سروودی مه‌رگی کۆرپه‌ نازه‌نینه‌که‌ت ،
مه‌رگی کۆرپه‌ نازه‌نینه‌که‌ت
لاده‌ لاده‌ لاده‌ لا ده‌له‌چکه‌ ته‌سکه‌ که‌سکه‌که‌ت !

خۆشه‌ویسته‌که‌م !
عه‌زیزه‌که‌م ! گه‌زیزه‌که‌م !
تاقه‌ ڕۆڵه‌ جوانه‌مه‌رگه‌که‌ی به‌هاری کورت !
ڕۆڵه‌ خۆشه‌ویسته‌که‌ی ته‌لان و کێو و چه‌م !
تۆ ! هه‌زرا ئایه‌تی، له‌ کانیاوی پڕ له‌ ئاو و خیزه‌که‌م !
له‌ کاتی تونییایه‌تی،
له چه‌شنی بیری به‌رزه‌فر، بێ سنوور و بێ نیهایه‌تی،
تۆ ! قیامه‌تی !
دڵستێن و دڵڕفێن و خه‌و ڕه‌وێنمی !
تۆ ! ته‌واونوێنی عه‌شقی پاک و خه‌م ڕه‌وێنمی !
تۆ ! په‌ل و نه‌مام ڕاوه‌شێنی باخی باده‌ هێنمی !
تێکه‌ڵاوی گوشت و پێست و ئێسک و خوێنمی !
خوێنی خوێنه‌که‌م !
هیچ وه‌بیرته‌ ئه‌وده‌مه‌ی
که‌ که‌وتمه‌ جه‌غزی که‌سکه‌ که‌سکی چاوه‌ مه‌سته‌ که‌سکه‌کانی
پڕ له‌ سیحر و جوانی تۆ ؟
بوومه‌ مه‌ستی مه‌ست و سێحری سێحری چاوه‌ مه‌سته‌کانی تۆ ؟
ده‌ستی خۆم بڕی به‌ به‌ژنی باڵی شیعری ئاڵی ته‌م نیشانی تۆ.
بۆیه‌ کورته‌ ده‌ستی ئه‌من و
خوێن ده‌بارێ هه‌ر له‌ هه‌وری عاسمانی تۆ.
جوانه‌ بووکه‌که‌ !
هه‌ر هه‌نووکه‌ ده‌م هه‌وێ
که‌ بێمه‌ جێی ژوانی تۆ.
مه‌رگی کۆرپه‌ نازه‌نینه‌که‌ت
لاده‌ لاده‌ لاده‌ لا ده‌له‌چکه‌ ته‌سکه‌ که‌سکه‌که‌ت !

ها... ترووسکه‌که‌م
جامی دڵ پڕی شه‌ڕابی شه‌وقی شیعری شه‌و شه‌وه‌
به‌و نیگایه‌ پاکه‌ مه‌نده‌یه‌ت
وه‌سوه‌سه‌ی دڵی پڕم هه‌لا هه‌لاکه‌، ببیه‌ شیعره‌که‌م !
ببیه‌ شیعره‌که‌م
تاکه‌ ڕۆشنایی خاته‌ هه‌وری دڵ برووسکه‌که‌ت.
تا ڕه‌ها بی گوڵپه‌ڕی خه‌یاڵی ناسکی
تاسکه‌ تاسکی
ئاسکی باسکی  بسکه‌که‌ت.
لاده‌ لاده‌ لاده‌ لاده ‌له‌چکه‌ ته‌سکه‌ که‌سکه‌که‌ت شه و ته رینه که م